Vieiros

Dos Xogos Olímpicos de Beixín o que resta por saber é, por esta orde, se vai ocorrer algún desgraciado imprevisto (cousa farto improbable dadas as enormes medidas de seguridade adoptadas polo goberno chinés), ata onde algúns xornalistas occidentais van lograr pór en apuros ao réxime tratando de evidenciar a persistencia de limitacións á liberdade de expresión, e quen levará a palma no medalleiro.

Todo o demais foi, practicamente, xa descontado, incluído o perfeccionismo organizador e a brillantez dos espectáculos, que ninguén pon en dúbida e que, a recado, estarán á altura da maxestosidade da milenaria cultura chinesa. Non así o macroescenario no que esta representación levará a cabo, e no cal, as tensións seguen presentes, a pesar dos esforzos do tándem Hu Jintao-Wen Jiabao, por manter baixo control a situación xeral. A necesidade de ofrecer ao mundo unha imaxe de cohesión e estabilidade aconsellarían un aparcadoiro das tensións e unha maquillaxe dos problemas, ata onde se poida, pero non resulta fácil.

Presidir a inauguración dos Xogos Olímpicos será, para Hu Jintao, un motivo de gran satisfacción. Tamén para a inmensa maioría da sociedade chinesa que, identifíquese ou non co réxime, anhela converter este evento, o acontecemento de maior impacto global, nunha expresión sincera de entendemento co exterior e de culminación dos numerosos e grandes esforzos levados a cabo nas últimas décadas, que permitiron a China superar o seu tradicional illamento. Se a política de reforma e apertura iniciada hai 30 anos vai camiño de reencontrar a China coas súas tradicións políticas e culturais máis notorias, sen dúbida, a organización dos Xogos en Beijing induce a completar ese proceso cunha afirmación, explícita e rotunda, da súa vontade de integrarse na sociedade internacional contemporánea. E xusto é recoñecer que China, a pesar dos desacordos que subsisten en numerosas materias, proxecta unha evolución globalmente positiva.

Os Xogos levarán a cabo nun contexto marcado por certa redución do ritmo de crecemento (10,4% no primeiro semestre do ano) e do superávit comercial co exterior, circunstancias que o goberno atribúe aos positivos efectos da súa política de control macroeconómico, orientada a evitar o sobre-quecemento da economía. No entanto, o obxectivo oficial de crecemento para este ano é do 8%. Por outra banda, o principal problema segue sendo a inflación, situada en torno ao 8% e moi afastada tamén do obxectivo gobernamental do 4,8%. A crise mundial, o alza dos prezos do petróleo e outras materias primas, etc., inciden nas dificultades de control deste indicador, xa que debe boa parte do alza a circunstancias externas que o propio goberno chinés non pode controlar. No social, o incremento dos prezos en artigos básicos (desde a alimentación á vivenda) está xerando episodios de malestar que, por outra banda, estimula o aumento do consumo e da demanda interna, o que podería axudar a compensar a previsible redución da demanda exterior.

Na orde política, a multiplicación de disturbios en varias provincias (Guizhou, Yunnan, Guangdong ou Zhejiang) que presentan como denominador común o recurso á violencia ante a incredulidade social respecto da imparcialidade das autoridades no manexo de asuntos ata de pequena entidade, deixa entrever o maior desafío que afrontan Hu Jintao e o PCCh: o aumento da decepción respecto da capacidade do PCCh para rexenerarse a si mesmo e acabar coa corrupción. Hu, coa súa retórica neoconfuciana, fixo causa do "goberno da virtude" como marca do seu mandato, insistiu na defensa da moralidade como valor ético esencial para garantir un bo goberno, próximo ás preocupacións da cidadanía, e tamén por iso impulsou un esforzo en investimentos sociais orientado a mitigar as profundas desigualdades existentes e a corrixir os desequilibrios en canto ao acceso a servizos básicos. Pero seis anos logo de iniciado o seu mandato, os cambios reais fanse esperar.

A harmonía, actual palabra de orde do PCCh, está en xogo. A Olimpíada, exaltando de novo o patriotismo, pode abrir paréntese nestas tensións, pero nin moito menos desaparecerán da axenda. Todo iso fai pensar que se aveciña un outono complicando e quente, no cal Hu Jintao deberá pasar á ofensiva para afrontar os devanditos desafíos con medidas innovadoras que abran paso a maiores doses de transparencia e de democracia, vacinas esenciais para lograr un mínimo de efectividade do seu discurso. Pola contra, unha grave crise, inseparable do cambio de modelo de crecemento pero cunha profunda dimensión social, podería estar axexando as portas de Zhonanghai.


Xulio Ríos é director do Igadi e do Observatorio de Política Chinesa