Vieiros

Como é posíbel que nun país rico en petróleo haxa problemas para acceder aos alimentos? Financia Chávez as FARC? David Nieves e Pedro José Ugueto, Cónsul Xeral e Cónsul de Segunda de Venezuela en Galiza, visitaron a redacción de Vieiros, para explicar a súa visión dalgúns dos aspectos máis controvertidos do proceso revolucionario no seu país.

Vieiros: Cal son os principais obxectivos do seu traballo en Galiza?
David Nieves: O traballo dos anteriores cónsules era meramente burocrático. Nós non somos desa estirpe. Interésanos tamén o aspecto revolucionario, achegarnos ao pobo galego, que teñan afinidade co proceso revolucionario venezolano. O único que lle pedimos ao mundo enteiro é que nos respecten. A nosa dignidade conquistouse hai moitos anos e querémola seguir mantendo. Abrímoslles a man no seu momento do mesmo xeito que agora nola abren a nós. O de Galiza é un dos maiores consulados venezolanos que hai en Europa.

Pedro Ugueto: As principais relacións a nivel político e cultural que fixemos son co nacionalismo. Vémolo con simpatía e cremos na xusteza da loita que o pobo galego ten, particularmente coa defensa do idioma. Tamén en Venezuela, a lingua indiana é oficial como o castelán.

Vieiros: En boa parte da sociedade galega, e en Europa en xeral, hai unha percepción negativa da Revolución Bolivariana e está bastante estendida a idea de que Hugo Chávez é un ditador. Ademais, é obxecto de burla e de comentarios racistas, mesmo dende sectores que non se recoñecen a si mesmos como reaccionarios...
Pedro Ugueto: Dentro da onda de racismo que percorre Europa, a figura de Chávez serve para o discurso que eles propugnan. Cando caricaturizan a Chávez, dinlle macaco, negro, ... iso fai causa común con este discurso fascista e xenófobo. Agora está de moda atacar os xitanos: calquera día destes sairá na prensa disfrazado de xitano... Independentemente de que o discurso de Chávez é especial e que ás veces é dificilmente entendíbel mesmo para nós, mais moitas veces porque se saca de contexto.

David Nieves: Chávez é de orixe negra, ten o pelo chicharrón, é bembón, ten unha verruga, é feo en definitiva. Non é de orixe escandinava, de ollos azuis, que é como acostuman á xente que así é como ten que ser un presidente. Chávez ten todas as características dun home do pobo. Vén de andar en alpargatas, de vender conservas na rúa. Chávez fala a linguaxe do pobo, o que aprendeu cando era neno, de aquí ese costume que ten de usar refráns, que para os venezolanos son perfectamente entendíbeis e que soan raro para alguén que non o é. Chávez realmente é popular. O programa de maior audiencia que hai en Venezuela é o Aló Presidente.

Vieiros: Os movementos populares avanzan en Latinoamérica. Que percepción hai da Revolución Bolivariana no continente?
David Nieves: A Revolución venezolana é unha revolución inédita nunca vista no mundo enteiro. E esa revolución tiña que xurdir en América Latina por canto foi convertida en algo comunmente coñecido como "o patio traseiro" do Imperio Norteamericano. De aí veñen xurdindo os procesos para conquistarlle o Sur ao Norte. Chávez sementou un exemplo que ten, tivo e vai ter sempre como referente o que foi o proceso revolucionario cubano, a primeira candea que prendeu en América. De alí aprendemos nós, desa solidariedade que sempre brindaron os cubanos malia ser un pobo con 50 anos de bloqueo. Como se lle pode chamar a un Estado que converte cuarteis onde torturaban a xente en centros culturais? Como se pode explicar que haxa unha política adicada a resolver a saúde do pobo a través do que nós chamamos as misións? Ou a creación de Mercal, onde o pobre pode ir e mercar comida barata. Porén, para min o grande logro do chavismo foi o proceso de alfabetización. Un goberno que faga todo iso se tense que chamar revolucionario.

Vieiros: No entanto, moita xente pregúntase como pode ser que nun país rico polo seu petróleo poida haber problemas de abastecemento alimentario...
Pedro Ugueto: Logo de case cinco séculos, cun desenvolvemento económico como o que tiña Venezuela, comezouse a trazar dende 1999 un camiño distinto. Da dependencia económica estamos tratando de avanzar cara á independencia económica. Da dependencia política co Imperialismo Norteamericano estamos tratando de avanzar cara á verdadeira soberanía, a soberanía nacional, continental e latinoamericana. No caso do que ten que ver cos produtos da cesta básica, en realidade, Venezuela sempre dependeu da importación de alimentos. Nunca houbo unha reforma agraria. A terra sempre estivo en mans da oligarquía latifundista e a maioría permanece ociosa. Hoxe estamos a procurar a soberanía alimentaria a través da Lei de Terras. Vai pasar un certo tempo en que eses problemas van seguir existindo até que o campesiño se poida dotar de terras e Venezuela sexa quen de se autoabastecer. É o chamado Novo Modelo de Desenvolvemento, é dicir, endóxeno, dende dentro: comezar a producir o que antes se importaba. Ademais, practicamente todo o que é a estrutura técnica, industrial e financeira, tamén se traía desde os Estados Unidos, e no caso de Venezuela hai unha especie de bloqueo encuberto. Tivemos que estabelecer unha nova relación a nivel mundial e abrir a política industrial e científico a Europa e Asia.

Vieiros: Recentemente, un xornal galego levaba ás súas páxinas fotos de galegos, a maioría anciáns, en ringleira para conseguir un pouco de leite...
Pedro Ugueto: Hai unha información parcial, en grandes titulares dise: “En Venezuela hai desabastecemento de leite”, porén non se di por exemplo que iso ten moito que ver cunha demanda exponencial do consumo. Os pobres non consumían leite, mais agora melloraron o seu poder adquisitivo, e os que nunca tiveron dereito a compralo, agora si que poden. A produción non se aumentou polos problemas dun aparello económico herdado do colonialismo. Por unha banda non temos todos os mercados internacionais para podelo fornecer pola vía da importación, e doutra porque o proceso de desenvolvemento non se pode facer dun día para outro. O que non se di por exemplo é que a poboación que non tiña acceso aos produtos da cesta básica, agora si que o ten a través do Mercal. O problema de acceso aos alimentos é mundial. Grandes cadeas de consumo norteamericanas estanlle a pór á xente topes á adquisición do arroz. Tampouco se di que a irracionalidade da política do imperialismo quere converter os alimentos en combustíbel, mentres millóns de persoas morren de fame.

Vieiros: Tamén se fala da inseguridade cidadá, con cifras realmente alarmantes...
Pedro Ugueto: As cifras tamén se manipulan. As estatísticas son como o bisturí: en mans dun cirurxián pode salvar vidas, pero dásllo a un asasino e pódeas quitar. Non toman en conta que agora se creou unha lei de Policía Nacional para reunificala e reconstruíla. Non se di que dentro dos factores de criminalidade que existen é que os corpos policiais foron os principais violadores de dereitos humanos dos cidadáns, e que dende a chegada da Revolución por primeira vez hai informes que salvan dos abusos os corpos policiais. Ademais estanse a crear as policías veciñais. Os exércitos e as policías formáronse sempre nas academias militares norteamericanas. Estamos tratando de ter a nosa propia doutrina en seguridade. Son moitos anos de dependencia, subordinación, colonialismo, vasalaxe, ao imperialismo en todas as grandes decisións que se tomaron en Venezuela. Nestes dez anos, malia que existen moitísimos problemas, é moitísimo tamén o que se avanzou. A inseguridade vai seguir existindo, porque tampouco é un problema exclusivo de Venezuela, é do mundo.

Vieiros: E os secuestros?
Pedro Ugueto: En EUA hai moitísimos máis. Moitísimos máis asasinatos, hai moita máis violencia, porque é unha sociedade que está enferma polo problema da violencia. Enfermidade que de paso como unha praga se transmitiu a toda América Latina. O que transmiten os medios de comunicación norteamericanos non é precisamente a mensaxe da cultura, é a mensaxe da violencia no cine, na TV, na radio. O fenómeno das bandas xuvenís -que en Venezuela é un problema ben serio- ten moito que ver coa imitación de patróns de conduta dos EUA. Nós non estamos a agochar iso. Quizais é o problema máis importante a resolver para a Revolución Bolivariana. Mais o que chama moito a atención é que se utilice ese elemento, que é un problema a resolver por toda a comunidade de nacións, como principal punto de ataque ao proceso venezolano.

Vieiros: Logo a que responde esa suposta manipulación dos medios?
David Nieves: A oposición venezolana é unha pobre oposición. Non desenvolve unha liña política, non discute nin pelexa en termos ideolóxicos. Quen enche ese baleiro son os grandes medios de comunicación. O Sociedade Interamericana de Prensa (SIP) ten tentáculos que abarcan o mundo enteiro. Todos eses xornais: El Tiempo, en Bogotá; El Universal e El Nacional, en Venezuela; El País, en España, falan a mesma linguaxe e a súa posición é destruír o goberno venezolano porque é un mal exemplo para os pobos de América Latina, por aquilo de que "a serpe mátase pola cabeza".

Pedro Ugueto: Ás veces ves as portadas e os editoriais destes xornais e son iguais. Ademais, en Venezuela hai un grupo de intelectuais da dereita que viven do antichavismo. Para eles Chávez representa un grande negocio. Algúns articulistas están en El País: tes intelectuais como un tal Boris Izaguirre, ou un Moisés Naim, .... Cando se desclasificou a documentación do golpe de estado de Chile, descubriuse que a CIA tiña xornalistas pagados en El Mercurio, de Santiago, no Washington Post, ou en xornais de Venezuela para descualificar o proceso de Allende. Non descarto que moita desta xente puidese esta pagada para desacreditar a Revolución Bolivariana.

Vieiros: Até certo punto é unha postura lóxica por parte dos medios venezolanos, mais por que esta belixerancia por parte dos europeos, norteamericanos, ...?
Pedro Ugueto: Non hai ningunha dúbida de que a consigna que mandou a Revolución Bolivariana, que é "Patria, socialismo ou morte", é de alcance mundial. Cando dicimos "socialismo ou morte", sostemos que se o mundo non avanza polo camiño do socialismo o que lle espera é a morte. Que se o Imperialismo Norteamericano segue como vai, avanzamos cara á destrución do planeta. Todos os pobos débense de unir para derrotar non ao pobo de EUA senón á oligarquía que alí goberna. A posición que ten Venezuela fronte a temas como o quecemento global, os biocombustíbeis, o ALCA, Israel, é unha posición que sempre nos vai pór fronte á do Imperio. En todos os foros mundiais, Venezuela -ese país pequeno pero con moita dignidade- está dando a batalla, e iso é moi mal exemplo para o resto dos pobos. Por iso converteron a Revolución Bolivariana nun obxectivo. Derrotala é moi importante para que non se siga propagando o xarampón.

Venezuela vai cara a unha nova doutrina en materia de seguridade continental. Existe o Tratado Interamericano de Asistencia Recíproca (TIAR), polo cal os exércitos dos países de América Latina non serven máis que para conter a orde interna, porque da seguridade continental se encarga o noso papá. Pero a Guerra das Malvinas demostrou que iso non era así: Arxentina sufriu a agresión de Inglaterra, e a posición de EUA foi aliñarse cos ingleses. Cando Venezuela rompe con iso e expón unha nova estratexia militar e propoñémoslles ao resto dos países de América esta nova doutrina, o Pentágono di "ese é o inimigo". Cando dicimos "saquemos todas as reservas internacionais de EUA", e creamos o Banco do Sur, con Brasil, Bolivia, Panamá, ..., dende Wall Street din "ese é o inimigo". Cando dicimos "por que enviar os nosos raparigos a estudar a Yale? Fagamos unha gran universidade", dende esas universidades din "ese é o inimigo". "Por que imos ver CNN? Teñamos Telesur...". Non é tanto o impacto do que está a facer Venezuela, senón o exemplo que dá, que por iso hai esa opinión na nosa contra, e iso está a chegar a Europa tamén.

Vieiros: Tamén se di que Venezuela financia as FARC, e personifican esta acusación na figura de Hugo Chávez...
Pedro Ugueto: O propio presidente de Colombia (Álvaro Uribe) autorizou ao goberno venezolano a comunicarse coas FARC. Sendo Venezuela celosa do dereito de autodeterminación dos pobos, só até que se obtivo esta autorización, iniciou os contactos coa guerrilla. Si que tivo contactos coas FARC, mais non ás costas do Estado colombiano. Cando Uribe di que Pilar Córdoba (senadora da oposición colombiana) e Hugo Chávez non ían ser máis os negociadores, é cando un entende que Uribe non ten intencións de chegar á paz, que era simplemente unha xogada. Naquel momento, co seu particular estilo, Hugo Chávez dixo cousas tremendas de Uribe con sobrada e xustificada razón.

Vieiros: Seguiu Uribe directrices de Washington?
Pedro Ugueto: Claro! Dixeron: "Rebenten esa negociación, saquen a Chávez do camiño, vincúleno coa guerrilla, diga que son os seus amigos, diga que lles dá cartos", e rebentaron o proceso de negociación, e de paso pretendían descualificar a Pilar Córdoba porque estaba gañando prestixio, dentro da sociedade colombiana. Utilizan o problema da guerrilla e da posibilidade dunha negociación dun xeito moi conveniente. O presidente Kirchner, Lula, Evo, practicamente toda a UE dixeron: "Nós imos até alí para colaborar coa negociación". Sarkozy mandou un avión e rebentáronllo. A propia oligarquía colombiana frustrou todos eses intentos.

David Nieves: Pobos enteiros foxen diariamente a Venezuela perseguidos polas Unidades de Autodefensa (AUC), e a estas alturas hai unha trintena de parlamentarios -vinculados ao proceso de Uribe-, presos pola súa relación coas paramilitares. Uribe ten clara responsabilidade na súa creación. A súa familia matouna a guerrilla e en vinganza creou as Unidades, que masacran o pobo colombiano. O desprestixio de Uribe entre o pobo colombiano é alto. Eu non digo que na medida en que baixa o prestixio de Uribe, sobe o das FARC, mais mantívose. E agora inventan o do computador de Raúl Reyes, que din que contiña todo o que se escribía con Chávez, cando calquera que manexe un sabe que é facilmente manipulábel.

Vieiros: Recentemente, Chavez pediulles publicamente as FARC que abandonasen as armas e tomasen a vía política...
Pedro Ugueto: Chávez comezou cun movemento insurreccional, mais finalmente accedeu ao poder pola vía electoral. Porén, en Colombia ten que haber unhas condicións distintas. Todo o que se quixo medir electoralmente non chegou ao día das eleccións, matárono antes. Entón, na guerrilla pensan: "Que ganas teño eu de que me pase o que lle ocorreu á xente do M-19, da fronte patriótica, do Partido Comunista?". Nun ano ano mataron máis de cinco mil persoas e tres candidatos presidenciais.

Vieiros: Cal é a saída a este conflito?
David Nieves: Á guerrilla e ao goberno colombiano non lles queda máis remedio que un proceso de negociación. Son máis de 40 anos de guerra e non houbo avances substanciais. As FARC aumentaron o número de combatentes e o control de territorio. Podemos dicir que as FARC controlan Colombia. Bogotá, a capital, está rodeada polas FARC. Aguanta polo Exército que alí ten. Se de alí sae para combater coas FARC, Bogotá cae, porque o toma a guerrilla; iso sábeo calquera entendido da guerra.