"A festa da democracia ten que ser a festividade de todos e depositar o voto, de xeito persoal, na urna de votación, é a expresión máxima dos nosos dereitos políticos". Achégao deste xeito un dos catro relatorios elaborados por expertos e membros dos centros galegos e que estarán a debate na xuntanza do IX Pleno do Consello de Comunidades Galegas. Será na capital uruguaia, Montevideo, entre o 7 e o 8 de decembro.
Ao acto asistirá o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijoo, a quen os representantes dos colectivos presentes pretenden expoñerlle as súas principais reclamacións. Entre elas: que se deixe de cuestionar "de inmediato" a participación dos emigrantes nos procesos electorais, motivo polo cal subliñan que é imprescindíbel que se estabeleza o voto en urna. Do mesmo xeito, consideran urxente a "revisión e depuración" do Censo Electoral de Residentes Ausentes (CERA). "Só exerceremos libre e conscientemente o noso voto cando teñamos a seguridade do seu verdadeiro valor: un elector, un voto", recolle o texto, salientando a necesidade de transparencia no proceso electoral no exterior.
Á espera de que os próximos comicios recuperen o debate? A nivel galego, non foi até finais de 2008 cando os tres grupos parlamentarios, PPdeG, PSdeG e BNG conseguiron un acordo de mínimos que fixo abrollar unha iniciativa da Cámara onde por unanimidade se lle solicitaba ao Congreso que instase a acelerar a reforma electoral necesaria. O obxectivo era garantir que nas eleccións de marzo de 2009 en Galiza o voto da emigración estivese libre de sospeitas.
Mais cando o asunto chegou a Madrid, o grupo do PSOE no Congreso cualificouno como "non prioritario", freando a proposta dunha reforma específica que permitise o voto en urna para o censo de residentes ausentes. Argumentaban desde o PSOE que o voto en urna no exterior formaría parte dunha reforma máis ampla da lexislación electoral. O asunto volve á actualidade posteriormente arredor das eleccións europeas, mais tamén sen éxito. Xa que logo, ao goberno español corresponderíalle tomara iniciativa para a modificación da Lei Orgánica do Réxime Electoral. A continuación, a dirección xeral de emigración do ministerio de Exteriores debería fornecer a consulados e embaixadas, ou incluso no seu caso ás sedes dos centros galegos no exterior, da infraestrutura técnica para a realización do voto, garantindo que a presencia de interventores e que se faga en urna.